O wojnie i strategii
Publikacje
Strategiczne konsekwencje cięć w wydatkach obronnych państw członkowskich NATO
Mariusz Fryc
Utrzymujące się już od dłuższego czasu cięcia w wydatkach obronnych w Europie wyrządziły trudno odwracalne straty w zdolnościach militarnych państw członkowskich NATO. Ich efektem są niekorzystne przewartościowania w liczebności, strukturze, uzbrojeniu, a także gotowości bojowej sił zbrojnych.
Pomimo podjętych przez Sojusz działań mających przeciwdziałać tej negatywnej tendencji spadkowego trendu w wydatkach obronnych nie udaje się skutecznie powstrzymać. Stwarza to ryzyko, że w bliskiej perspektywie utrudni to wypełnienie założeń planu wzmocnienia wschodniej flanki NATO, zaś w długiej perspektywie może rzutować na ograniczenie pełnego spektrum zdolności militarnych Sojuszu, skutkujących m.in. obniżeniem poziomu jego ambicji.
Kwartalnik "Bezpieczeństwo Narodowe" nr 35/2015
Recenzja książki: The Oxford Handbook of War
(red.) Julian Lindley-French, Yves Boyer
Mariusz Fryc
Na przestrzeni cywilizacyjnego rozwoju ludzkości wojna była trwałym przedmiotem rozważań, studiów
i analiz. Nie zmieniło się to również dziś, czyli w czasie względnego pokoju, często określanego mianem tzw. pauzy strategicznej. Nadal stawiane są pytania dotyczące przyczyn wybuchu wojen, ich charakteru, formy czy przebiegu. Odpowiedzi na te fundamentalne kwestie podjęli się eksperci z dziedziny studiów strategicznych: Julian Lindley-French, profesor Holenderskiej Akademii Obrony, oraz Yves Boyer, wykładowca Politechniki Paryskiej. Ich wysiłek zaowocował opracowaniem obszernego, bo liczącego ponad 700 stron, dzieła zatytułowanego Oksfordzki podręcznik o wojnie.
Kwartalnik "Bezpieczeństwo Narodowe" nr 35/2015
Strengthening the Flank - Poland updates its defense strategy and reconfirms its role in NATO
Mariusz Fryc
Strengthening the eastern flank of NATO within the framework of consolidating the Alliance’s collective defense and increasing its own national defense potential are priorities for Poland’s security policy and defense strategy. Aiming to defend not only its own territory but also that of other NATO countries, Poland is determined to counter complex militarily threats, including the recent emergence of hybrid warfare.
In the allied dimension, Poland continues to struggle to implement the Readiness Action Plan (RAP) approved at the September 2014 NATO summit in Wales to cope with new security dangers posed by the Russian Federation. By enhancing NATO’s military posture and readiness, Warsaw acts to ensure a continuous rotational military presence on the eastern edge of the Alliance. This takes the form of joint and combined exercises, the assembly of a new quick reaction “spearhead force” (Very High Readiness Joint Task Force, VJTF) with forward deployed multinational commands enabling its activation and employment, as well as raising the readiness of the Multinational Corps Northeast Headquarters in Szczecin to lead NATO operations on the eastern flank of Europe.
per Concordiam, volume 6, issue 3, 2015
Polska strategia obronności wobec zagrożenia militarnego
z elementami "wojny hybrydowej"
Mariusz Fryc
Za sprawą nieregularnego, militarnego przejęcia ukraińskiego Krymu przez Federację Rosyjską, a co za tym idzie zainicjowaniem przez władze w Moskwie rebelii zmierzającej do „oderwania” wschodnich obszarów Ukrainy, uwagę strategów zwróciła nowa forma zagrożenia bezpieczeństwa, jaką jest nieregularna agresja zbrojna tocząca się poniżej progu otwartej wojny. Forma ta, okrzyknięta „wojną hybrydową”, okazała się poważnym wyzwaniem dla władz państwowych, reaktywności systemów obronnych oraz decyzyjności międzynarodowych instytucji bezpieczeństwa. Kwestia ta skłania do refleksji nad środkami obrony, jakimi odpowiedzieć może polska strategia obronności w obliczu potencjalnego zaistnienia konfliktu politycznie niejasnego o cechach „wojny hybrydowej”.
Kwartalnik "Bezpieczeństwo Narodowe" nr 33/2015
Rozwój amerykańskiego systemu przeciwrakietowego
w Europie - czy możliwe jest przyspieszenie budowy "tarczy"?
Mariusz Fryc
Aneksja ukraińskiego Krymu przez Federację Rosyjską, a w ślad za tym udzielenie gwarancji bezpieczeństwa Polsce, Rumunii i państwom bałtyckim przez Stany Zjednoczone wywołały
liczne dyskusje na temat przyspieszenia budowy amerykańskiego systemu obrony
przeciwrakietowej w Europie. Szybsze wdrożenie elementów systemu musiałoby się jednak
wiązać z przyznaniem przez Departament Obrony USA większych środków finansowych na
budowę jego komponentów w Rumunii i w Polsce, w warunkach poszukiwania oszczędności
przez administrację amerykańską w wydatkach obronnych oraz niewystąpieniem większych
trudności w zakresie rozwoju technologii rakietowych, w tym w rozwoju rakiet nowej
generacji SM-3 IIA planowanych m.in. do rozmieszczenia w Redzikowie. Co więcej, uzyskanie operacyjności przez bazę w Polsce np. w 2016 r. byłoby oczywistym sygnałem dla Federacji
Rosyjskiej świadczącym o tym, że elementy „tarczy” są skierowane przeciwko niej i jej
potencjałowi strategicznego odstraszania.
Kwartalnik "Bezpieczeństwo Narodowe" nr 31/2014
Recenzja książki Colina S. Gray'a, Perspetives on Strategy
Mariusz Fryc
Colin S. Gray – profesor stosunków międzynarodowych i studiów strategicznych na Uniwersytecie w Reading w Wielkiej Brytanii, propagator myślenia strategicznego, a przede wszystkim wybitny ekspert z dziedziny teorii strategii – w swojej najnowszej książce „Perspectives on Strategy” po raz kolejny stawia za cel maksymalne poszerzenie
i upowszechnienie ogólnej teorii strategicznej. Główną motywacją autora do przeprowadzenia obszernego i intelektualnie inspirującego wykładu jest jego wewnętrzne przeświadczenie
o niewłaściwym użyciu strategii, a także złym pojmowaniu i nadużywaniu tego pojęcia.
Kwartalnik "Bezpieczeństwo Narodowe" nr 31/2014
Reforma systemu kierowania i dowodzenia
Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej
Lech Konopka
Mariusz Fryc
Ustawa z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2014 roku, zasadniczo zmieniła dotychczasowy system kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej.
Ze względu na zakres przekształceń oraz ich wpływ na funkcjonowanie sił zbrojnych zmiana miała charakter systemowy. Przetransformowana została bowiem nie tylko struktura organizacyjna najwyższego szczebla dowodzenia (liczba dowództw, ich stan osobowy i zakres kompetencyjny), lecz także idea funkcjonowania całego systemu dowodzenia i strategiczne zadania jego poszczególnych komponentów. Tym samym zakończono cykl reform funkcjonowania polskiego wojska rozpoczęty w 1989 roku wraz ze zmianą systemu politycznego państwa.
Kwartalnik Bellona nr 3/2014 (678)
NATO po zakończeniu operacji w Afganistanie
Stanisław Koziej
Mariusz Fryc
Jak turbulentny i nieprzewidywalny jest dzisiejszy świat, a w szczególności jego wymiar międzynarodowego bezpieczeństwa po raz kolejny uświadamia nam wszystkim obecna sytuacja kryzysowa na Ukrainie, a w szczególności neoimperialistyczna postawa Federacji Rosyjskiej na Krymie. Do niedawna jeszcze powszechnie przyjmowane założenie, że to Afganistan,
a dokładniej dobiegająca końca najtrudniejsza i najdłuższa misja NATO - ISAF będzie najlepszą cezurą, by podsumować dotychczasowy „dorobek” Sojuszu i określić jego perspektywę rozwojową jest już dzisiaj nieaktualne.
Tekst został opublikowany w monografii pt. „Polityczno-wojskowe implikacje członkostwa Polski w NATO” pod redakcją T. Kośmidra, wyd. AON, Warszawa 2014, s. 45-54.
Anatomia odstraszania
-na podstawie kryzysu koreańskiego 2012-2013
Lech Konopka
Mariusz Fryc
Kolejna odsłona konfliktu na Półwyspie Koreańskim ukazała, że centralnym elementem konfrontacyjnej polityki uczestników prowadzonej tam gry stało się odstraszanie. Towarzyszące kryzysowi wzajemne groźby i prowokacje, aplikacja różnych form siły oraz liczne dyplomatyczne próby poszukiwania kompromisu skłoniły autorów do przeanalizowania i scharakteryzowania odstraszania na tle bieżących uwarunkowań bezpieczeństwa.
Kwartalnik Bellona nr 4/2013 (675)
Podstawy strategiczne systemu obrony powietrznej Polski
Stanisław Koziej
Mariusz Fryc
System wprowadzanych środków przeciwrakietowych powinien być przede wszystkim: ukierunkowany na wzmocnienie podstawowej, konstytucyjnej funkcji sił zbrojnych, jaką jest obrona nienaruszalności i integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej; zintegrowany
z systemem sojuszniczym, ale jednocześnie zdolny do autonomicznego działania w razie takiej potrzeby; uniwersalny bojowo, mobilny i składający się ze zdolnych do samodzielnego działania modułów operacyjnych; zbudowany z uwzględnieniem zasady przeskoku generacyjnego i przy maksymalnym udziale polskiego przemysłu obronnego.
Tekst został opublikowany w monografii pt. „System obrony powietrznej Polski” pod redakcją
K. Czupryńskiego, A. Glena, P. Soroki, wyd. AON, Warszawa 2013, s. 12-22
Maintaining Alliances and Homeland Defense
Mariusz Fryc
Poland wants to be an important and active regional player. Articulated security goals and plans for a substantial increase of defense capabilities show that Warsaw has the ambition, the strategy and the potential to shape the security environment in the region. Poland’s standing as a major contributor to the NATO security network seems secure. With the perceived decline of military threats, including a reduction of likely large-scale external threats against Poland, the country has concluded its first National Security Strategic Review (NSSR) to prepare for possible security situations. However small the likelihood, Poland can’t exclude the possibility of a violation of its sovereignty, an attempt at political-military blackmail or a crisis resulting in uncontrolled migration onto Polish territory. To mitigate those risks Warsaw has put a defense emphasis on development of preemptive threat capabilities.
per Concordiam Volume 4, Number 3 - Oct 3rd 2013
Strategiczne Centrum Zarządzania Kryzysowego NATO. Czy sprosta wyzwaniom bezpieczeństwa?
Andrzej Brzoza
Mariusz Fryc
Od lat trwa transformacja Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Przebudowywana jest jego struktura dowodzenia, a utworzone w dowództwie strategicznym (Supreme Headquarters Allied Powers Europe – SHAPE) Zintegrowane Centrum Zarządzania Kryzysowego NATO (Comprehensive Crisis and Operations Management Center – CCOMC) już wkrótce osiągnie pełne zdolności operacyjne. Powstanie Centrum może być dla SHAPE szansą zostać dowództwem prawdziwie strategicznym, które będzie całościowo ujmowało złożone problemy bezpieczeństwa międzynarodowego i elastycznie reagowało na potencjalne sytuacje kryzysowe. Myśleć, planować i działać strategicznie – to podstawowe funkcje Centrum i zarazem filary jego działania. SHAPE, mając dzięki Centrum pełną świadomość operacyjną, zamierza skutecznie kierować wielonarodowymi połączonymi siłami zadaniowymi oraz w sposób ciągły pełnić funkcję strategicznego doradcy na szczeblu politycznym NATO.
Kwartalnik Bellona nr 3/2012 (670)
Postindustrialne "modele" wojen i konfliktów zbrojnych
Mariusz Fryc
Przyszły świat bez wojen to chyba nazbyt idealistyczne wyobrażenie. Co więcej to chyba zanadto ryzykowne i trochę nieodpowiedzialne stwierdzenie, gdyż jest artykułowane w czasie dokonującej się obecnie strategicznej zmiany, a więc w sytuacji w której społeczeństwa z jednego poziomu rozwoju cywilizacyjnego – w tym wypadku z epoki industrialnej – „wspinają” się na kolejny, prawdopodobnie wyższy, poziom epoki postindustrialnej. Niestety nie jest to proces stabilny, liniowy i przewidywalny. Wręcz przeciwnie towarzyszy mu złożona i dynamiczna asymetryzacja przejawiająca się w postawach, zachowaniach, zasobach i zdolnościach różnego typu „graczy”; błyskawiczny postęp naukowo-technologiczny; wysoka turbulencja i informacyjny chaos; częste przypadki zaskoczenia strategicznego czy też utraty „ciągłości zarządzania” przez organizacje, ale również i przez państwa; niespotykane na tak wielką skalę rozproszenie władzy; a także rosnący adhoc-kratyzm organizacyjny i namnażanie się wirtualnych podmiotów.
Red. A. Dawidczyk, Strategiczne uwarunkowania bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej do 2020 roku, AON, Warszawa, 2009
Metodologiczny kontekst przewidywania wojen i konfliktów zbrojnych przyszłości
Mariusz Fryc
Proponowane podejście, wykorzystując dwa wzajemnie uzupełniające się sposoby predykcji przyszłości jest w stanie spoić trudne do powiązania fragmenty rzeczywistości i strzępy wiedzy w twórcze wizje rozwoju świata, środowiska bezpieczeństwa i przyszłych wojen z jednej strony, z drugiej zaś, jest w stanie utrzymać je jednocześnie w granicach realności i prawdopodobieństwa. Co więcej jest również
w stanie maksymalnie poszerzyć ludzką wyobraźnię, co do wyobrażenia przyszłego świata i wizji wojen, nadal mieszcząc się w obszarze racjonalnej podstawy podejmowania dyskusji nad problematyką bezpieczeństwa, obronności i rozwoju sił zbrojonych. Oczywiście podejście to wymaga jeszcze licznych naukowych dyskusji i weryfikacji. Poddając je jednak pod naukowy osąd musimy pamiętać, że nie istnieje bowiem uniwersalne narzędzie dające klucz do poznania przyszłości.
Zeszyty Naukowe AON nr 3 (76) 2009
Charakter przyszłych operacji wojskowych
- z perspektywy minionej dekady
Mariusz Fryc
W dziedzinie strategii wciąż priorytetowym zagadnieniem pozostaje kwestia określenia charakteru przyszłych operacji wojskowych. Zabieg ten wciąż przysparza wiele trudności, zwłaszcza znalezienie odpowiedzi na takie pytania: jakie cechy i własności będą się składać na jego przyszły obraz ?
Jakie główne czynniki mogą determinować jego kształt ? Czy zasadniczo będzie się różnił od stanu, który dziś obserwujemy ?
Dokładnie te same pytanie stawialiśmy sobie w 2006 r. - a więc dekadę temu ! Warto sprawdzić
i przeanalizować na ile ówczesne przewidywania i prognozy okazały się trafione ? Na ile użyte metody
i zastosowane narzędzia badawcze sprawdziły się i czy mogą ponownie posłużyć nam do analiz nad przyszłymi operacjami militarnymi ?
Zeszyty Naukowe AON nr 1 (62) 2006